Οι κορυφαίοι παίκτες στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ

Στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ, λίγες είναι εκείνες οι χώρες που έχουν καταφέρει να αποκτήσουν τη φήμη της διατήρησης μίας σημαντικής λίγκας. Η Ελληνική Α1 του μπάσκετ, σήμερα γνωστή ως Basket League, αλλά πάντοτε πρώτη κατηγορία του αθλήματος στην πατρίδα μας, αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα.

Για πολλές δεκαετίες, τα γήπεδα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης κατά κύριο λόγο, αλλά και μερικά περιφερειακά όπως της Πάτρας, έχουν φιλοξενήσει μεγάλες προσωπικότητες του παγκόσμιου μπάσκετ. Δεν μιλάμε φυσικά μόνο για θρύλους όπως ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Φασούλας, ο Χριστοδούλου, ο Σπανούλης ή ο Διαμαντίδης, αλλά για τα «εισαγόμενα προϊόντα» που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε το ελληνικό μπάσκετ.

Από τα τέλη του 1980 έως τη σημερινή εποχή, τα ονόματα που έπαιξαν στη χώρα μας, είναι μεγάλα. Κάποια από αυτά, όμως, κατέχουν ψηλότερη θέση στην άτυπη λίστα των κορυφαίων ξένων παικτών στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ.

Γιατί έπαιξε ρόλο η παρουσία ξένων παικτών;

Το 1980 ανήκε δικαιωματικά στον Άρη και την μπασκετική ιδιοφυΐα του Νίκου Γκάλη, όμως εκείνη την εποχή δεν ήταν οι ξένοι παίκτες του Άρη στο μπάσκετ που έκαναν τη διαφορά, αλλά τα εγχώρια ταλέντα. Μετά την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ το 1987 και με την αλλαγή της δεκαετίας, μεγάλοι επιχειρηματίες επένδυσαν στο άθλημα.

Την οικονομική ανάπτυξη του μπάσκετ συνόδευσε η ελευθερία μετακίνησης παικτών από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χάρη στην απόφαση που έμεινε στην ιστορία ως «υπόθεση Μποσμάν». Ξαφνικά, η Ελλάδα έγινε αγαπημένος προορισμός για αστέρια του NBA που ήθελαν πρωταγωνιστικό ρόλο και καλά συμβόλαια, καθώς και για παίκτες της πρώην ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, μερικοί εκ των οποίων μπορούσαν να πάρουν ακόμη κι ελληνικά διαβατήρια, με υπαρκτές ή αμφίβολες ελληνοποιήσεις.

Οι παίκτες αυτοί δεν γέμιζαν απλώς το ρόστερ, αλλά ανέβαζαν το επίπεδο του μπάσκετ στην Ελλάδα. Κυρίως, κουβάλησαν μαζί τους την ηγετική φυσιογνωμία τους, που έλειπε από τους ντόπιους και η Α1 έγινε ίσως η πιο ανταγωνιστική και πανίσχυρη οικονομικά λίγκα στην Ευρώπη για τουλάχιστον μία δεκαετία.

Ποιοι έθεσαν τις βάσεις στη Θεσσαλονίκη;

Ενώ η Αθήνα προσπαθούσε να βρει τρόπο για να γίνει πρωτεύουσα και στο μπάσκετ, η Θεσσαλονίκη έδινε σχεδόν κάθε εβδομάδα μία εντυπωσιακή αθλητική παράσταση. Άλλοτε ήταν ο Άρης, άλλοτε ο ΠΑΟΚ, άλλοτε ο Ηρακλής, συχνά και οι τρεις μαζί την ίδια αγωνιστική, που χάριζαν μαγικές στιγμές στα παρκέ χάρη στα απίθανα ρόστερ τους.

Η «αιώνια κόντρα» Άρη και ΠΑΟΚ

Η κόντρα τους ξεκινάει από το ποδόσφαιρο, αλλά συνεχίζεται στο μπάσκετ και σε όλα τα άλλα σπορ. Ήταν πολύ λογικό οι ξένοι παίκτες του Άρη στο μπάσκετ και του ΠΑΟΚ, να δίνουν μάχες σαν να έχουν να χωρίσουν πολλά μεταξύ τους. Ο Ρόι Τάρπλεϊ θεωρείται ακόμη και σήμερα ένας από τους πιο ταλαντούχους, αλλά αναμφίβολα και προβληματικούς, παίκτες που έπαιξαν ποτέ στα ελληνικά παρκέ.

Η δυναμική παρουσία και η κυριαρχία του, τόσο στην ρακέτα όσο και στην περιφέρεια, βοήθησαν τον Άρη να κατακτήσει το Σαπόρτα το 1993. Ο ΠΑΟΚ απάντησε με τον μοναδικό Κλιφ Λίβινγκστον, έναν πρώην NBAer, που μαζί με τον Κεν Μπάρλοου και το μαχητικό πνεύμα του, έγινε ένας από τους πιο αγαπημένους ξένους παίκτες του ΠΑΟΚ στο μπάσκετ.

Η λεγεώνα ξένων του Ηρακλή

Η τρίτη ομάδα της πόλης δεν ήταν δυνατόν να μείνει στην αφάνεια εκείνα τα χρόνια. Στο Ιβανώφειο, την έδρα του Ηρακλή, αγωνίστηκαν μερικά σπουδαία ονόματα του ευρωπαϊκού και του αμερικάνικου μπάσκετ, με πρώτο εκείνο ενός από τους μεγαλύτερους σκόρερ στην ιστορία της λίγκας. Ο Ντέιβιντ Ίνγκραμ για τέσσερα χρόνια ήταν μία ασταμάτητη μηχανή πόντων, ένας θρυλικός σκόρερ που είχε πάνω από 30 πόντους μέσο όρο ανά παιχνίδι για συνεχόμενες σεζόν.

Ο Ηρακλής ήταν πανίσχυρος, ενώ στο πλευρό του βρισκόταν ο μοναδικός Γιούρι Ζντοβτς. Η ιδιοφυΐα του Σλοβένου πρόσφερε αμυντική σταθερότητα και γρήγορες αποφάσεις που έκαναν τον «γηραιό» έναν πολύ επικίνδυνο αντίπαλο.

Πόσους μπασκετικούς ήρωες χωράνε τα ελληνικά γήπεδα;

Η ομορφιά του ελληνικού μπάσκετ οφείλεται στο γεγονός ότι δεν χρειαζόταν να βλέπεις μόνο τον Άρη και τον ΠΑΟΚ ή τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Ήρωες που έγιναν θρύλοι υπήρχαν σε κάθε ομάδα, σε κάθε γήπεδο, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και πέρασαν στην ιστορία.

Ο τραγικός Μπόμπαν Γιάνκοβιτς

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στον Μπόμπαν Γιάνκοβιτς, που αποτελεί λαϊκό ήρωα του Πανιωνίου. Δεν ήταν Έλληνας, αλλά λατρεύτηκε σαν τέτοιος στη Νέα Σμύρνη. Είχε το σώμα παλαιστή και τα χέρια πιανίστα, ένας Σέρβος που ηγήθηκε των «κυανέρυθρων» και διεκδίκησε τον τίτλο. Στον καθοριστικό αγώνα με τον Παναθηναϊκό όμως, μία διαιτητική απόφαση τον έβγαλε εκτός εαυτού.

Χτύπησε με το κεφάλι του τη βάση της μπασκέτας και έμεινε παράλυτος. Ο Γιάνκοβιτς αποτελεί το απόλυτο ερωτηματικό του πώς θα μπορούσε να γραφτεί ιστορία αν δεν έκανε μία αυθόρμητη κίνηση, καθώς και το απόλυτο παράδειγμα πάθους και έντασης στα ελληνικά γήπεδα του μπάσκετ.

Ιπτάμενοι και θεαματικοί

Στην Πάτρα, οι φίλοι του τοπικού Απόλλωνα είδαν ιδίοις όμμασι τους νόμους της βαρύτητας να αψηφούνται από τον απίστευτο Μαρκ Πέτγουεϊ. Ο αδικοχαμένος Αμερικανός αποτέλεσε ένα αθλητικό θαύμα, προσφέροντας απίστευτο θέαμα με μοναδικά καρφώματα και τρομακτικούς τρόπους να σκοράρει απέναντι σε οποιονδήποτε αντίπαλο.

Κάτι παρόμοιο ήταν και ο Χένρι Τέρνερ, που στον Πανιώνιο και στο Μαρούσι καταστρατήγησε τους νόμους της φύσης, σκοράροντας απίστευτους αριθμούς πόντων με μοναδικούς και ανεπανάληπτους τρόπους. Στην ΑΕΚ, η προσπάθεια για επιστροφή στην λάμψη της κορυφής ξεκίνησε από τον Ρολάντο Μπλάκμαν. Τέσσερις φορές μέλος του NBA All Star, ήρθε στη χώρα μας σε μεγάλη ηλικία, αλλά διψασμένος να δείξει ότι το έχει ακόμη. Δεν έμεινε πολύ, αλλά η ποιότητά του άλλαξε το μπάσκετ στην Ελλάδα.

Τι έφερε η αλλαγή φρουράς των πρωταγωνιστών;

Όταν ήρθε η ώρα για την αλλαγή σκυτάλης και η Αθήνα πήρε τα ηνία του ελληνικού μπάσκετ από τη Θεσσαλονίκη, ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός έδωσαν μεγάλη έμφαση στο ταλέντο των ξένων για να κατακτήσουν την κορυφή της Ελλάδας, κι έπειτα της Ευρώπης.

Η πράσινη δυναστεία

Ο Παναθηναϊκός αναμφισβήτητα έχτισε μία δυναστεία στο ελληνικό μπάσκετ, όταν επέλεξε να συνδυάσει το ντόπιο ταλέντο, με την ευρωπαϊκή μαεστρία και την αμερικανική εκρηκτικότητα.

• Οι ηγέτες: Ο Ντομινίκ Γουίλκινς και ο Έντγκαρ Τζόουνς αποτελούν τους πρώτους δύο μεγάλους σούπερ σταρ από τις ΗΠΑ που φόρεσαν τη φανέλα με το «τριφύλλι». Ο πρώτος ανήκει στους 10 κορυφαίους μπασκετμπόλιστες στην ιστορία του Παναθηναϊκού, και η άφιξή του το 1995 αποτέλεσε τη μεγαλύτερη μεταγραφή ξένου παίκτη στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Με το παρατσούκλι «Human Highlight Film» βοήθησε να πάρουν οι πράσινοι την Ευρωλίγκα του 1996 στο Παρίσι. Η παρουσία του μεταμόρφωσε την εικόνα μίας ολόκληρης λίγκας σε παγκόσμια κλίμακα. Πριν από εκείνον όμως, ήταν ο Τζόουνς που είχε έρθει στην Ελλάδα γνωστός ως «Ελικόπτερο». Με την αθλητικότητά του, ο Αμερικανός καθιερώθηκε ως ένας σκόρερ τεράστιας αξίας, που έδωσε ώθηση στον Παναθηναϊκό στη μεταβατική του περίοδο.
• Οι στρατιώτες: Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς δεν ήταν ένας απλός προπονητής, αλλά ένας στρατηγός. Και κάθε στρατηγός χρειάζεται στρατιώτες που να εμπιστεύεται για όλες τις δύσκολες αποστολές. Ο Στόικο Βράνκοβιτς, ο γίγαντας από την Κροατία, ήταν ένας από εκείνους που ο Ομπράντοβιτς πίστευε πολύ. Και ο παίκτης του δεν τον απογοήτευσε, αφού έγραψε ένα μοναδικό κεφάλαιο στους ξένους παίκτες του Παναθηναϊκού στο μπάσκετ χάρη στο εμβληματικό μπλοκ που έκανε στον Μοντέρο, στην τελευταία φάση του τελικού της EuroLeague το 1996. Οι «στρατιώτες» του «τριφυλλιού», βέβαια, δεν ήταν τίποτα παιδάκια. Ο Ντέγιαν Μποντίρογκα ίσως είναι ο πιο ταλαντούχος παίκτης που φόρεσε τη φανέλα της ομάδας και ήταν γνωστός ως «λευκός μάγος», εντυπωσιάζοντας την Ευρώπη για τέσσερα σερί χρόνια. Ένας παίκτης για την κρίσιμη στιγμή, με ευφυΐα πλέι μέικερ ενώ έπαιζε στις θέσεις 2-3. Επίσης, υπάρχει και ο Μάικ Μπατίστ, η επιτομή της συνέπειας και ο μακροβιότερος ξένος παίκτης του Παναθηναϊκού στο μπάσκετ, αφού έπαιξε για δέκα χρόνια στην Ελλάδα και κατέκτησε τρεις τίτλους EuroLeague.

Η κόκκινη εξιλέωση

Οι ξένοι παίκτες του Ολυμπιακού στο μπάσκετ αποτέλεσαν τον καθοριστικό παράγοντα για μία σειρά χαμένων ευκαιριών και μία σειρά κατακτήσεων μεγάλων τίτλων, από το 1995 μέχρι και σήμερα. Ήταν οι ίδιοι παίκτες που τον βοήθησαν να γίνει από κομπάρσος, πρωταγωνιστής σε όλη την Ευρώπη.

• Ο καταλύτης: Ο Ζάρκο Πάσπαλιε αποτέλεσε τον προφήτη που προέβλεψε το μέλλον του μοντέρνου Ολυμπιακού. Ο Μαυροβούνιος φόργουορντ βρέθηκε στο Πειραιά το 1991 και άλλαξε τον ρου του συλλόγου. Ήταν χαρισματικός ηγέτης, ένας ξεχωριστός σκόρερ και ένας αντιήρωας που οι «ερυθρόλευκοι» χρειάζονταν για να βγουν από την αφάνεια και να φτάσουν στην κορυφή. Δεν πέτυχε όσα θα έπρεπε στο λιμάνι, αλλά αγαπήθηκε όσο λίγοι.
• Οι εκτελεστές: Τη σεζόν 1994-95 ο «στρατηγός» Έντι Τζόνσον, ο άνθρωπος «που πυροβολούσε πιο γρήγορα από την σκιά του», έφτασε στον Πειραιά. Ήταν ένα αυθεντικό διαμάντι από το NBA, σε μία εποχή που δεν ξέραμε τους παίκτες όπως σήμερα χάρη στο στοίχημα ΝΒΑ και το internet. Αλλά ήταν ένας γεννημένος σουτέρ που έδωσε στον Ολυμπιακό το εύκολο καλάθι που χρειαζόταν. Δύο χρόνια μετά ακολούθησε ο Ντέβιντ Ρίβερς, ο άνθρωπος που μετέτρεψε την υπόσχεση σε πραγματικότητα, όταν έγινε ο ηγέτης του Ολυμπιακού στην κατάκτηση της EuroLeague του 1997. Ήταν ο ίδιος που εξασφάλισε ένα ιστορικό triple crown με την απίστευτη ταχύτητά του και το τολμηρό σουτ. Στις διαδοχικές κατακτήσεις του ίδιου τίτλου το 2012 και το 2013,  χρειάστηκε να εμφανιστεί ο Έισι Λο για να σταθεί δίπλα στον ηγέτη Βασίλη Σπανούλη. Ο πρώην NBAer ήταν η ήρεμη δύναμη που χρειάζονταν οι πειραιώτες και εκείνος που πρόσφερε σταθερότητα ως ένας clutch σουτέρ με τόλμη.

Ποια είναι τα μεγάλα ρεκόρ των ξένων παικτών στο ελληνικό πρωτάθλημα;

Τα στατιστικά μερικές φορές δεν λένε την αλήθεια, όμως στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς τους αριθμούς των μεγαλύτερων ρεκόρ που έχουν πετύχει οι ξένοι παίκτες του Ολυμπιακού στο μπάσκετ, του Παναθηναϊκού και των άλλων ομάδων της λίγκας.

• Περισσότεροι πόντοι συνολικά: Ο Μπάνε Πρέλιεβιτς έχει 5004 πόντους, περισσότερους από κάθε άλλον ξένο παίκτη του ΠΑΟΚ στο μπάσκετ, ή οποιασδήποτε άλλης ομάδας.
• Πρώτος σκόρερ σεζόν: Ο Αλφόνσο Φορντ έχει αναδειχθεί κορυφαίος σκόρερ της λίγκας 4 φορές με Παπάγου, Σπόρτινγκ και Περιστέρι.
• Ρεκόρ πόντων σε ένα παιχνίδι: Ο Ντέιβιντ Ίνγκραμ έχει ακατάρριπτο ρεκόρ με τους 62 πόντους που πέτυχε για τον Ηρακλή το 1993.
• Περισσότεροι τίτλοι και συμμετοχές: Ο Μάικ Μπατίστ έχει κατακτήσει 9 τίτλους με τον Παναθηναϊκό, σε 303 αγώνες.
• Πρώτος ξένος MVP: Ο Ντέιβιντ Ρίβερς το 1997 έγινε ο πρώτος ξένος που αναδείχθηκε κορυφαίος του πρωταθλήματος.
• Περισσότερες τάπες και ριμπάουντ: Ο Στόικο Βράνκοβιτς έχει πετύχει 610 μπλοκ και μάζεψε 2138 ριμπάουντ.
• Περισσότερα ριμπάουντ σε μία σεζόν: Ο Ερλ Χάρισον του Παγκρατίου μάζεψε 685 σε μία σεζόν, ενώ ο Ρόι Τάρπλεϊ είχε τον καλύτερο μέσο όρο σε μία σεζόν, με 16,4 ανά αγώνα.

Ποιο είναι το μέλλον των ξένων στο ελληνικό μπάσκετ;

Το μπάσκετ έχει αλλάξει ριζικά πια και δεν θυμίζει όσα ξέραμε παλιά. Με τη γρήγορη πληροφόρηση που υπάρχει στη ζωή μας και με το στοίχημα μπάσκετ, είναι εύκολο να δούμε παίκτες που θα μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα, τόσο από το NBA όσο και από ευρωπαϊκές ομάδες. Παίκτες όπως ο Κέντρικ Ναν στον Παναθηναϊκό ή ο Εβάν Φουρνιέ στον Ολυμπιακό, σίγουρα θα αφήσουν τη σφραγίδα τους στο ελληνικό πρωτάθλημα. Το θέμα είναι πόσοι από αυτούς μπορούν να διακριθούν και πόσο γρήγορα.

21+ | ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ ΕΕΕΠ | ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ & ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ| ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΘΕΑ: 210 9237777 | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ